W pierwszej połowie lat 70. XX wieku wśród warszawskiej młodzieży
narastały niepokojące zjawiska. Pojawiły się liczne grupy nieformalne,
rozprzestrzeniała się narkomania. Sytuacja w innych miastach nie była
lepsza. System opieki instytucjonalnej reagował na te zjawiska zbyt
wolno. W gronie tych, którzy przyszli z pomocą zagubionym młodym
ludziom, znalazła się grupa nieco zwariowanych psychologów-innowatorów.
Tak zaczęła się historia nietypowego ośrodka i jeszcze bardziej
nietypowej szkoły…
Okres pierwszy. Pregrocholit.
- 1972 → powstaje
Nasz Klub; mieści się on w budynku Stołecznej Poradni Medycyny
Szkolnej przy ulicy Nowogrodzkiej (a dokładniej: na strychu tego
budynku); klub nazywany jest przez jego pracowników i podopiecznych
Ośrodkiem Socjoterapii (termin „socjoterapia” właśnie wtedy pojawił
się w języku polskim po raz pierwszy!).
- 1974 → rusza
klasa filialna przy Centrum Kształcenia Ustawicznego nr 1, pierwsza
w Polsce placówka oświatowa, umożliwiająca naukę młodzieży
kontestującej, hipisującej, uzależnionej i zagrożonej uzależnieniem;
jest to romantyczny okres w historii SOS; po pożarze pierwszego
lokalu, zajęcia klubowe i szkolne odbywają się w budynku przy ulicy
Czubatki, w Starej Prochowni, w Klubie Osiedlowym przy ulicy
Sobieskiego, a nawet… w mieszkaniach prywatnych.
- 1979 → przy
Centrum Kształcenia Ustawicznego działają już trzy klasy filialne;
grupa psychologów i nauczycieli opracowuje „Koncepcję Szkolnego
Ośrodka Socjoterapii”.
- 1981 → powstaje
Szkolny Ośrodek Socjoterapii (SOS); jego dyrektorem jest Jacek „Jac”
Jakubowski; szkołą (LXI Liceum Ogólnokształcące) kieruje Janina
Zawadowska; Ośrodek przejmuje budynek „Granzówki” przy ulicy
Chełmżyńskiej.
Okres drugi. Grocholit.
- 1982 → Ośrodek
przenosi się do Kamienicy Albertyńskiej przy ulicy Grochowskiej; od
tego roku jego działalność zostaje uznana oficjalnie za eksperyment
organizacyjny; rośnie popularność SOS-u wśród młodzieży: staje się
on azylem dla ludzi niepokornych i twórczych, oferuje im oryginalne
metody wychowania, edukacji i terapii.
- 1983 → uczniem
LXI LO zostaje Dariusz Hajn, bardziej znany jako Skandal, słynny
wokalista punkowej kapeli „Dezerter”..
- 1984 → w
SOS-ie zawiązuje się kolektyw artystyczny Praffdata, który zasłynie
w przyszłości pożegnaniem idącego do remontu Mostu Poniatowskiego
(1985) i koncertem w Berlinie Wschodnim (1989).
- 1985 → SOS
ma nowego dyrektora: zostaje nim Michał „Misiek” Olszański.
- 1986 → powstaje
filia LXI LO w Grzmiącej; mieści się tam oddział odwykowy Szpitala
Nowowiejskiego; kieruje nim Olaf Mejer-Zahorowski; pacjenci oddziału
(niejednokrotnie nosiciele wirusa HIV) otrzymują możliwość nauki w
szkole średniej.
- 1988 → Łukasz
Ługowski obejmuje funkcję wicedyrektora do spraw liceum (wcześniej
pełnił ją nieoficjalnie).
- 1991 → w
otrzymanej od kuratorium willi w Milanówku rusza hostel; otwiera się
możliwość zorganizowania w nim opieki całodobowej.
- 1992 → umiera
Władysław Klamerus, kultowy instruktor plastyki, współautor pomnika
Umschlagplatz.
- → dyrektorem
SOS-u zostaje Witold Dzięciołowski; również liceum ma nowego
dyrektora: jest nim Maria Kardaszewska.
- → umiera
Władysław Klamerus, kultowy instruktor plastyki, współautor pomnika
Umschlagplatz.
- → w
Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu
Warszawskiego powstaje praca magisterska poświęcona SOS-owi; jej
autorem jest pracownik Ośrodka Piotr „Bałtyk” Kamiński.
- → w
Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu
Warszawskiego powstaje praca magisterska poświęcona SOS-owi; jej
autorem jest pracownik Ośrodka „Bałtyk” – Piotr Kamiński.
- 1994 → po
raz pierwszy fotel dyrektora SOS obejmuje kobieta: Elżbieta Jurga.
- 1995 → decyzja
Kuratora Oświaty czyni z Szkolnego Ośrodka Socjoterapii Młodzieżowy
Ośrodek Socjoterapii nr 1 „SOS”; doświadczenia Ośrodka służą innym:
wykorzystano je przy tworzeniu ramowego statutu młodzieżowych
ośrodków socjoterapii; na bazie doświadczeń SOS-u powstał też w 1992
inny warszawski ośrodek dla nieprzystosowanej młodzieży: Młodzieżowy
Ośrodek Socjoterapii nr 2 „KĄT (przez wiele lat dyrektorem KĄT-a
będzie Łukasz Ługowski).
Okres trzeci. Rzymowiecze.
- 1996 → Ośrodek
rozpoczyna działalność w budynku bursy szkolnej przy ulicy
Rzymowskiego; zgodnie ze swoją tradycją odpowiada na wyzwania
czasu: wśród jego podopiecznych pojawiają się coraz liczniej
osoby leczone psychiatrycznie i młodzież ze specyficznymi
trudnościami w uczeniu się; od dawna nie ma tu już młodzieży
uzależnionej, osoby z tym problemem kierowane są do
specjalistycznych placówek.
- → powstaje
Stowarzyszenie Przyjaciół SOS; funkcję prezesa obejmuje
Małgorzata
Brendel (i tak do dziś).
- → absolwentka
SOS Julia Kowalska zdobywa tytuł wicemiss Polonia.
- 1998 → zmiana
na stanowisku dyrektora: zostaje nim Grażyna Makowska; w związku
z reorganizacją oddziału odwykowego w Grzmiącej, wygasa
działalność tamtejszej filii liceum; hostel przenosi się do
budynku przy ulicy Rzymowskiego.
- → przy
Ośrodku rusza Witrażownia; staje się ona kuźnią interesujących
projektów artystycznych oraz inicjatyw pedagogicznych;
kierownikiem
i duszą Witrażowni jest Małgorzata Brendel.
- 1999 → były
dyrektor SOS Michał Olszański zwycięża w castingu na prowadzenie
w
TVP 2 „Magazynu Ekspresu Reporterów”; „Magazyn” staje się z
czasem
jednym z najważniejszych telewizyjnych programów
publicystycznych.
- 2002 → naukę
w LXI LO rozpoczyna pierwszy rocznik 3-letniego liceum
(uczniowie ci
ukończyli wcześniej 3-letnie gimnazjum).
- → LXI
LO uwzględnione zostaje w rankingu ponadgimnazjalnych szkół
warszawskich; zajmujemy 59 miejsce.
- 2003→ LXI
LO zajmuje 10 miejsce w rankingu liceów województwa
mazowieckiego
przeprowadzonym przez „Perspektywy” (kryterium rankingu: procent
absolwentów przyjętych na uczelnie wyższe).
- 2005 → w
LXI LO odbywa się pierwsza nowa matura.
- → były
uczeń i pracownik Ośrodka Andrzej Stasiuk otrzymuje nagrodę Nike
za
reporterską książkę „Jadąc do Babadag”.
- → absolwent
LXI LO Mikołaj Długosz otrzymuje Chimerę za projekt okładki
czasopisma „Laifstyle”.
- 2006 →”SOS-owe”
Młodzieżowe Miniprzedsiębiorstwo Brygada Pasji i Tworzenia
wzięło
udział w ogólnopolskim finale konkursu na najlepsze
miniprzedsiębiorstwo organizowanym przez Fundację Młodzieżowej
Przedsiębiorczości i Giełdę Papierów Wartościowych.
- 2007 → w
ramach oferty zajęć popołudniowych zostaje uruchomione
profesjonalne
studio muzyczne; niezbędne środki pochodzą z grantu unijnego,
który
wywalczyły Małgorzata Brendel i Urszula Grodzka.
- → na
warszawskiej Saskiej Kępie zostaje odsłonięty pomnik Agnieszki
Osieckiej, wykonany przez związanych z naszym Ośrodkiem
rzeźbiarzy,
Teresę i Dariusza Kowalskich.
- → absolwent
SOS Przemysław Pasek, prezes Fundacji Ja Wisła, zostaje
nagrodzony
Wdechami i Stołkiem; „Gazeta Wyborcza” docenia go za działalność
na
rzecz przywrócenia Wisły Warszawie.
- 2010 → Janina
Zawadowska umiera w drodze na konferencję poświęconą
międzynarodowemu programowi oceny umiejętności uczniów (PISA).
- → →
Specjalistyczny Punkt Konsultacyjny przy MOS SOS nr 1 gotowy do
działania; jego celem jest doradztwo oraz pomoc psychologiczna; w
SPK działają Ewa Boroń, Monika Chałuda, Maria
Czerniakowska-Karpiłowska oraz inni pracownicy Ośrodka.
- 2011 → LVI
Liceum Ogólnokształcące otrzymuje imię Janiny Zawadowskiej.
- → LXI
LO doczekało się triumfów olimpijskich! Stefan Józefowicz
zostaje laureatem Olimpiady Języka Angielskiego.
- → →
obchody 30-lecia istnienia Ośrodka; w ramach obchodów odbywa się
spotkanie różnych pokoleń SOS-ersów; można też obejrzeć wystawę prac
fotograficznych wieloletniej nauczycielki LXI LO, Zofii Ochab;
powstaje (niestety, na krótko) galeria artystyczna Klamerusówka.
- 2013 → Małgorzata
i Jerzy Brendel uruchamiają nowy projekt Stowarzyszenia
Przyjaciół SOS - „Pasiekę Edukacyjną” (szeroko rozumiana
edukacja pszczelarska i działania na rzecz ochrony pszczół).
- 2015 → po
kilkunastu latach „panowania” Grażyny Makowskiej i Marii
Kardaszewskiej funkcję dyrektora MOS nr 1 SOS obejmuje Beata
Kojło-Boratyńska; wicedyrektorem do spraw LXI LO zostaje Mariola
Tomczak.
- 2017 →
Jan Możdżyński finalistą Olimpiady Filozoficznej.
- 2019 → naukę
w LXI LO rozpoczyna pierwszy rocznik 4-letniego liceum.
Okres czwarty. Epoka różana.
- 2021 → SOS
po raz kolejny zmienia swoją siedzibę; jest nią teraz
zmodernizowany budynek szkolny przy ulicy Różanej; „na stanie”
mamy: klasy z monitorami interaktywymi, salę gimnastyczną z
prawdziwego zdarzenia, siłownię, ściankę wspinaczkową, kuchnię i
stołówkę.
→ konkurs na dyrektora MOS nr 1 SOS wygrywa Mariola Tomczak;
wicedyrektorem do spraw LXI LO zostaje Agata Kalemba.
Autorką periodyzacji dziejów SOS-u jest Alicja Dźwigaj. Kalendarium
spisał Jan Czerniawski.